فاکتورهای تاثیرگذار در بروز سرطان دهانه رحم و راه‌های پیشگیری از آن
فاکتورهای تاثیرگذار در بروز سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم تنها سرطانی است که راه‌های پیشگیری و درمان قطعی دارد و با مراجعه دوره‌ای به پزشک می‌توان از بروز این سرطان پیشگیری کرد. انتظار می‌رود در چند سال آینده بروز سرطان دهانه رحم به طور کلی درمان شده و یا با اقدامات پیشگیرانه شاهد بروز آن نباشیم.
شناسایی راه‌های ابتلا و پیشگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم از یکی از دستاوردهای دسترسی به درمان‌های موثر و قطعی است یکی از اصلی‌ترین عوامل بروز سرطان دهانه رحم ویروسی بنام پاپیلومای انسانی است و از این طریق دلایل بروز سرطان رحم کاملا شناخته شده که همین موضوع فاکتور مهمی برای پیشگیری از ابتلاست.
ویروس پاپیلومای انسانی از طریق ارتباط جنسی ایجاد می‌شود و معمولا این بیماری بعد از ارتباط جنسی و یا بعد از ازدواج بیشتر دیده می‌شود.
عوامل خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم
افرادی که قبل از ۱۶ سالگی ازدواج می‌کنند، بیش از سایرین در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند، چرا که در سنین پایین دهانه رحم یکی از اعضای نابالغ بدن است و در حال رسیدن به مرحله بلوغ آناتومیک است. اگر زمانی که دهانه رحم نابالغ است، ارتباط جنسی انجام شود، احتمال این که ویروسی وارد رحم شود که بعدها منجر به سرطان شود زیاد است.
پرهیز از ازدواج و ارتباط جنسی در افراد کمتر از ۱۶ سال را مورد تاکید قرار داد و ناپایداری سلول‌های دهانه رحم در این سنین را یکی دیگر از فاکتورهای خطر ابتلا به بیماری ذکر کرد.
راه‌های پیشگیری از بروز سرطان دهانه رحم
ازدواج بعد از ۱۸ سالگی و پرهیز از رفتارهای جنسی پرخطر و متعدد می‌تواند به میزان قابل توجهی از ایجاد این سرطان بکاهد. شرکای جنسی متعدد می‌تواند ویروس ایجاد کننده سرطان دهانه رحم را مقاوم کند.
در برخی موارد ویروس پاپیلوما خودبخود از بین می‌رود، اگر این ویروس مدت زمان طولانی ماندگار شود، می‌تواند به مرور و آهستگی سلول‌های دهانه رحم را سرطانی کند؛ یعنی اگر فردی در سن ۱۶ سالگی مبتلا به این ویروس شود ممکن است نشانه‌های ابتلا به سرطان در ۳۰ سالگی نمایان شود ، بنابراین با مراجعه دوره‌ای به پزشک می‌توان از بروز این سرطان پیشگیری کرد.
اگر در سنین بالاتر و یا ۱۸ سال به بعد ارتباط جنسی آغاز شود، امکان ابتلا به سرطان رحم به حداقل نصف کاهش می یابد و اگر یکبار ازدواج کرد و یا یک شریک جنسی داشته باشد، امکان ابتلا به سرطان دهانه رحم در این فرد به حداقل خواهد رسید.
افزایش شرکای جنسی شانس ابتلا به سرطان دهانه رحم را بالا می برد، اگر چنانچه شریک جنسی فردی، ارتباطات جنسی دیگری نیز داشته باشد باز هم احتمال بروز این سرطان بالاخواهد رفت.
ویروسی که در خانم‌ها باعث بروز سرطان دهانه رحم می شود، در آقایان می‌تواند باعث ایجاد سرطان‌های مجرا، حلق و حنجره و معقد شود.
فاکتورهای تاثیرگذار در بروز این سرطان
یکی دیگر از فاکتورهایی که باعث ماندگاری ویروس پاپیلوما و سرطانی شدن آن در بدن می شود را مصرف دخانیات است ، این موضوع که افراد سیگاری بیش از سایرین به این سرطان مبتلا می‌شوند تقریبا ثابت شده است.
کاهش سطح ایمنی بدن یکی دیگر از فاکتورهای ماندگاری و سرطانی شدن ویروس پاپیلوما می باشد اگر چنانچه فردی پیوند کبد و کلیه انجام داده باشد و یا مبتلا به ایدز باشد این ویروس فرصت بیشتری برای فعال شدن دارد.
بارزترین سن شیوع سرطان دهانه رحم را ۳۰ تا ۳۵ سالگی و در ادامه ۵۰ تا ۵۵ سال می باشد اگر روش‌های غربالگری و پیشگیری به درستی انجام شود، در بازه زمانی کوتاه مدت میزان شیوع این سرطان به صفر خوهد رسید.
شناسایی علل بروز سرطان دهانه رحم و واکسن علیه این بیماری از قویترین موارد پیشگیری بروز این بیماری هست. پروتکل‌های بین المللی برای کشورهای پیشرفته به این شکل است که دختران در سن بین ۱۱ تا ۱۲ سال در مقابل این بیماری واکسینه می‌شوند چرا که در سن ۱۱ تا ۱۲ سالگی پاسخ ایمنی بدن افراد بسیار بهتر عمل می‌کند و احتمال ابتلا به این سرطان در مقایسه با فردی که در سن ۲۵ سالگی واکسینه می‌شود، به مراتب بیشتر است.
حتی اگر در سن بالای ۲۵ سال هم این واکسن استفاده شود ، منفعت آن بسیار زیاد است ولی دستورالعمل‌های سازمان بهداشت جهانی واکسینه شدن افراد از سن ۱۲ سالگی است، بطور کلی از سن ۹ تا ۲۶ سالگی استفاده از این واکسن منعی ندارد. حتی در برخی از کشورها که زیرساخت ها و امکانات مالی فراهم است توصیه شده پسرها نیز از این واکسن استفاده کنند.
نکته مثبت دیگر در شناسایی زودهنگام سرطان دهانه رحم مشخص بودن این ناحیه در معاینات اولیه است. قبل از تبدیل شدن سلول به سلول‌های پیش سرطانی می‌توان این بیماری را شناسایی و درمان کرد.
انجام تست‌های پاپ اسمیر و بررسی اچ پی وی برای بانوان ضروری است و از زمانی که رابطه جنسی آغاز می‌شود انجام این تست ها بصورت دوره‌ای باید انجام شود.
یکی دیگر از ویژگی‌های سرطان دهانه رحم ایجاد ضایعات پیش سرطانی می باشد این سرطان سیر آهسته‌ای دارد به این معنی که فردی که در سن ۶۰ سالگی به سرطان دهانه رحم مبتلا می‌شود قطعا این سرطان در سن ۳۰ سالگی ایجاد و قابل پیشگیری بوده است.
ارتباط مستقیم میزان بروز سرطان دهانه رحم با سطح سواد سلامت مردم
میزان بروز و شیوع سرطان دهانه رحم در هر جامعه‌ای نشان از سطح سواد سلامت مردم آن جامعه دارد چرا که با پیشرفت‌هایی که در این حوزه ایجاد شده چنانچه افراد درباره این بیماری آگاهی و اطلاعات داشته باشند اصلا نباید این بیماری در جامعه‌ای بوجود بیاید.
مهمترین علل کاهش بروز این سرطان
واکسیناسیون علیه ایجاد سرطان های دهانه رحم، سن مناسب برای ازدواج، ارتباط زناشویی سالم و پرهیز از مصرف سیگار و قلیان از مهمترین علل کاهش ایجاد سرطان دهانه رحم هست .
سرطان دهانه رحم قبل از بروز علائم هم قابل پیشگیری است ، سرطان دهانه رحم ضایعات پیش سرطانی را از ۱۰ سال قبل به همراه خود دارد و با ساده‌ترین روش‌های آزمایشگاهی همانند پاپ اسمیر، اچ پی وی و معاینه قابل شناسایی است.
خانم ها علاوه بر مراجعه به پزشک برای چکاپ های دوره‌ای، اگر چنانچه بعد از ارتباط جنسی دچار لکه بینی، ترشحات مزمنی که به آنتی بیوتیک جواب نمی‌دهد، دردهای مزمن لگنی و پریودهای نامنظم شدند باید از نظر بیماری‌های دهانه رحم بررسی شوند.
نحوه درمان‌های مختلف سرطان دهانه رحم
اگر این ضایعات در مرحله پیش سرطانی باشد می‌توان با برداشتن ضایعه بیمار را بدون خروج رحم درمان کرد، در این روش نیاز به شیمی درمانی و رادیوتراپی وجود ندارد.
چکاپ‌های دوره‌ای برای شناسایی به موقع سرطان دهانه رحم ضروری می باشد اگر چنانچه سرطان دهانه رحم پیش رونده باشد و بیماری در مرحله سه و چهار بیماری باشد، انجام درمان‌ها با روش رادیوتراپی ضرورت دارد.
پیشگیری از سرطان دهانه رحم با آگاهی و اطلاع رسانی ارتباط مستقیم دارد، شیوع سرطان دهانه رحم چند سال پیش یکی از شایعترین سرطان‌های مربوط به زنان در کشور بود، از آغاز واکسیناسیون و غربالگری این سرطان جزء چهارمین سرطان‌های شایع در زنان است.
پرتو درمانی
شیمی درمانی
